Trong ngành hàn, việc hiểu và áp dụng đúng ký hiệu mối hàn là vô cùng quan trọng. Nó không chỉ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn tạo sự thống nhất trong quá trình thiết kế, thi công và kiểm tra. Tại Việt Nam, các ký hiệu mối hàn hiện nay được thực hiện theo tiêu chuẩn ISO 2553.
Ký hiệu mối hàn theo ISO 2553
Tiêu chuẩn ISO 2553 quy định các ký hiệu dùng để biểu diễn mối hàn trên bản vẽ kỹ thuật. Cấu trúc chung của ký hiệu mối hàn bao gồm:
- Đường chuẩn: Đường nằm ngang, nơi đặt các thông tin về mối hàn.
- Đường mũi tên: Đường nối từ đường chuẩn đến vị trí mối hàn trên bản vẽ.
- Ký hiệu cơ bản: Biểu thị loại mối hàn (ví dụ: mối hàn góc, mối hàn đối đầu).
- Ký hiệu bổ trợ: Biểu thị các thông tin chi tiết về mối hàn (ví dụ: kích thước, hình dạng, vị trí).
Các yếu tố cơ bản trong ký hiệu mối hàn:
- Loại mối hàn:
- Mối hàn góc: Biểu thị bằng hình tam giác.
- Mối hàn đối đầu: Biểu thị bằng hình chữ V, U, hoặc I.
- Các loại mối hàn khác: Mối hàn điểm, mối hàn nút, v.v.
- Kích thước mối hàn: Được ghi bằng số, thường là chiều dày hoặc chiều dài của mối hàn.
- Hình dạng mối hàn: Biểu thị bằng các ký hiệu đặc biệt, ví dụ như mối hàn lồi, mối hàn lõm.
- Vị trí mối hàn: Được chỉ định bằng đường mũi tên và các ký hiệu bổ trợ khác.
Ký hiệu quy trình hàn theo TCVN 8524 (ISO 4063)
TCVN 8524 (ISO 4063) quy định các ký hiệu dùng để biểu thị các quy trình hàn khác nhau. Một số ký hiệu phổ biến bao gồm:
- 111: Hàn hồ quang tay.
- 135: Hàn MIG/MAG.
- 141: Hàn TIG.
Việc sử dụng đúng ký hiệu quy trình hàn giúp đảm bảo rằng mối hàn được thực hiện bằng phương pháp phù hợp.
Chuẩn bị mối nối theo TCVN 12425-1 và TCVN 12425-2 (ISO 9692)
Chuẩn bị mối nối đúng cách là yếu tố then chốt để đạt được mối hàn chất lượng cao. TCVN 12425-1 và TCVN 12425-2 (ISO 9692) quy định các phương pháp chuẩn bị mối nối, bao gồm:
- Vát mép mối nối: Tạo hình dạng đặc biệt cho mép các chi tiết cần hàn, giúp tăng độ ngấu và độ bền của mối hàn.
- Làm sạch bề mặt: Loại bỏ các tạp chất trên bề mặt chi tiết cần hàn, đảm bảo mối hàn không bị lẫn tạp chất.
Việc nắm vững các ký hiệu mối hàn theo tiêu chuẩn Việt Nam là điều cần thiết đối với bất kỳ ai làm việc trong ngành hàn. Tuân thủ các tiêu chuẩn này giúp đảm bảo chất lượng và tính thống nhất của sản phẩm hàn.
